เส้นเลือด ในร่างกายมนุษย์มีกี่ประเภท
เคยสงสัยกันไหมว่าในร่างกายของเรามีเส้นเลือดอยู่เต็มไปหมด แต่มันมี “กี่แบบ” กันแน่? จริงๆ แล้วเส้นเลือดเป็นตัวช่วยสำคัญที่ทำให้เลือดไหลเวียนไปเลี้ยงทุกส่วนของร่างกายเราได้ ไม่งั้นอวัยวะต่างๆ ก็ทำงานไม่ได้เลยนะ บทความนี้จะพาไปคุยกันแบบง่ายๆ ว่าเส้นเลือดมีกี่ประเภท ทำหน้าที่อะไร แล้วเกี่ยวข้องกับสุขภาพเรายังไงบ้าง
เส้นเลือด คืออะไร?
ถ้าจะเปรียบเทียบง่ายๆ เส้นเลือดก็เหมือน “ถนน” ในร่างกาย ที่ใช้ขนส่งเลือดแทนรถยนต์ เลือดในร่างกายมีทั้งออกซิเจน สารอาหาร ฮอร์โมน รวมถึงของเสียที่ต้องเอาไปกำจัด เส้นเลือดนี่แหละคือเส้นทางหลักที่คอยส่งเลือดให้ไปถึงจุดหมายได้ทั่วร่างกาย
ระบบไหลเวียนเลือดของมนุษย์มีความซับซ้อนมากๆ แต่ก็น่าทึ่ง เพราะมันทำงานตลอด 24 ชั่วโมงโดยไม่เคยหยุดพักเลย หัวใจจะทำหน้าที่เหมือน “ปั๊ม” คอยบีบส่งเลือดไปตามเส้นเลือด ถ้าหัวใจหยุดเต้นเมื่อไหร่ ถนนทั้งระบบก็หยุดทำงานทันที
เส้นเลือด ในร่างกายมีกี่ประเภท?
โดยหลักๆ แล้วเส้นเลือดในร่างกายคนเราแบ่งออกเป็น 3 ประเภทใหญ่ๆ คือ
- หลอดเลือดแดง (Arteries)
- หลอดเลือดดำ (Veins)
- หลอดเลือดฝอย (Capillaries)
แต่ละแบบมีหน้าที่เฉพาะของมัน มาดูกันทีละประเภทแบบชัดๆ
1. หลอดเลือดแดง (Arteries)
หลอดเลือดแดงเป็นเส้นเลือดที่ทำหน้าที่ส่งเลือดที่มีออกซิเจนไปเลี้ยงตามอวัยวะต่างๆ ของร่างกาย ยกเว้นเส้นเดียวคือ หลอดเลือดแดงปอด ที่ส่งเลือดซึ่งมีคาร์บอนไดออกไซด์ไปฟอกที่ปอด
ลักษณะของหลอดเลือดแดงจะมีผนังหนาและยืดหยุ่นได้ดี เพราะต้องทนแรงดันสูงจากการบีบตัวของหัวใจ เลือดที่ไหลผ่านหลอดเลือดแดงจะไหลแรงและเร็วมาก
ตัวอย่างหลอดเลือดแดงที่เรารู้จักกันดี เช่น
- หลอดเลือดแดงใหญ่ (Aorta) ที่ออกจากหัวใจแล้วแตกแขนงไปทั่วร่างกาย
- หลอดเลือดแดงคาโรติด (Carotid artery) ที่เลี้ยงสมองและหัว
- หลอดเลือดแดงโคโรนารี (Coronary artery) ที่เลี้ยงหัวใจเอง
ถ้าหลอดเลือดแดงเกิดตีบหรืออุดตันเมื่อไหร่ อันตรายสุดๆ เลยนะ เพราะเลือดไปไม่ถึงอวัยวะสำคัญ อาจทำให้เกิดหัวใจวายหรือโรคหลอดเลือดสมองได้
2. หลอดเลือดดำ (Veins)
หลอดเลือดดำเป็นเส้นเลือดที่ทำหน้าที่ตรงข้ามกับหลอดเลือดแดง คือพาเลือดที่ใช้แล้ว กลับเข้าสู่หัวใจเพื่อเอาไปฟอกที่ปอดใหม่
ลักษณะเด่นของหลอดเลือดดำคือผนังบางกว่า และมี “ลิ้น” คอยกั้นไม่ให้เลือดย้อนกลับ โดยเฉพาะบริเวณแขนขาที่เลือดต้องไหลทวนแรงโน้มถ่วงโลกกลับไปที่หัวใจ
ตัวอย่างหลอดเลือดดำสำคัญ เช่น
- หลอดเลือดดำเวนาคาวา (Vena cava) ที่รับเลือดจากทั่วร่างกายเข้าสู่หัวใจ
- หลอดเลือดดำปอด (Pulmonary vein) ที่พาเลือดซึ่งอุดมด้วยออกซิเจนกลับเข้าสู่หัวใจ (อันนี้เป็นข้อยกเว้น เพราะปกติหลอดเลือดดำจะบรรทุกเลือดที่มีคาร์บอนไดออกไซด์)
ปัญหาที่เจอบ่อยในหลอดเลือดดำคือเส้นเลือดขอด (Varicose veins) ซึ่งเกิดจากลิ้นในหลอดเลือดทำงานไม่ดี เลือดย้อนกลับ ทำให้เส้นเลือดโป่งพอง
3. หลอดเลือดฝอย (Capillaries)
นี่คือเส้นเลือดที่เล็กที่สุด แต่มีจำนวนเยอะที่สุดในร่างกาย ทำหน้าที่เชื่อมระหว่างหลอดเลือดแดงเล็กๆ กับหลอดเลือดดำเล็กๆ
หลอดเลือดฝอยเป็นที่ที่มีการแลกเปลี่ยนออกซิเจนและสารอาหารกับคาร์บอนไดออกไซด์และของเสียกับเนื้อเยื่อต่างๆ ผนังของมันบางมากจนสารต่างๆ ผ่านเข้าออกได้ง่าย
ถึงจะเล็ก แต่ถ้าไม่มีหลอดเลือดฝอย ร่างกายก็ส่งสารอาหารไปเลี้ยงเซลล์ไม่ได้เลยนะ ถือว่าเป็นตัวกลางที่สำคัญสุดๆ
ทำไมเส้นเลือดถึงสำคัญกับสุขภาพ?
เส้นเลือดทั้ง 3 ประเภทนี้เปรียบเหมือนท่อส่งพลังงานให้กับร่างกาย ถ้าเส้นเลือดทำงานผิดปกติเมื่อไหร่ สุขภาพเราก็พังได้ง่ายๆ ตัวอย่างโรคที่เกี่ยวข้องกับเส้นเลือด เช่น
- หลอดเลือดตีบ ทำให้เลือดไปเลี้ยงอวัยวะไม่พอ
- หลอดเลือดโป่งพอง ถ้าแตกขึ้นมานี่อันตรายถึงชีวิต
- เส้นเลือดขอด ถึงจะไม่รุนแรงถึงตาย แต่ก็สร้างความรำคาญและปวดเมื่อย
นอกจากนี้ เส้นเลือดยังมีส่วนเกี่ยวข้องกับความดันโลหิตด้วยนะ เพราะถ้าเส้นเลือดแข็งหรือแคบลง ความดันก็จะสูงขึ้น เสี่ยงต่อโรคหัวใจและสมอง
เคล็ดลับดูแลเส้นเลือดให้แข็งแรง
อยากให้เส้นเลือดทำงานได้ดีไปนานๆ ต้องเริ่มดูแลตัวเองตั้งแต่วันนี้ วิธีง่ายๆ ที่ช่วยได้คือ
- กินอาหารที่ดีต่อหัวใจและหลอดเลือด เช่น ปลา น้ำมันมะกอก ผักผลไม้ ธัญพืช
- ลดอาหารมันจัด เค็มจัด เพราะไขมันอิ่มตัวกับโซเดียมทำให้หลอดเลือดเสื่อมเร็ว
- ออกกำลังกายสม่ำเสมอ ช่วยให้เลือดไหลเวียนดี
- ไม่สูบบุหรี่ ไม่ดื่มจัด เพราะเป็นตัวการทำลายผนังเส้นเลือดโดยตรง
- ตรวจสุขภาพประจำปี โดยเฉพาะความดัน ไขมัน และน้ำตาลในเลือด
สรุป
เส้นเลือดในร่างกายมนุษย์แบ่งหลักๆ ได้เป็น 3 แบบ คือ
- หลอดเลือดแดง – ส่งเลือดที่มีออกซิเจนออกจากหัวใจ
- หลอดเลือดดำ – พาเลือดที่ใช้แล้วกลับเข้าสู่หัวใจ
- หลอดเลือดฝอย – จุดแลกเปลี่ยนสารอาหารและของเสียกับเซลล์
ทั้งสามแบบทำงานร่วมกันเหมือนถนนที่เชื่อมโยงทั่วร่างกาย ทำให้เราใช้ชีวิตได้อย่างปกติ ถ้าเส้นเลือดเสียหายเมื่อไหร่ก็มีผลกับสุขภาพทันที เพราะงั้นการดูแลเส้นเลือดจึงเป็นเรื่องสำคัญที่ไม่ควรมองข้าม
เห็นไหมว่าเส้นเลือดถึงจะดูเป็นสิ่งที่เราไม่ค่อยได้สนใจ แต่จริงๆ แล้วมันคือระบบคมนาคมหลักของร่างกายเลยก็ว่าได้ มีทั้งถนนใหญ่ ถนนกลับบ้าน และถนนซอยเล็กๆ อย่างหลอดเลือดฝอย ทำงานร่วมกันตลอดเวลา
การรู้ว่า เส้นเลือดมีกี่ประเภท และแต่ละแบบทำหน้าที่อะไรบ้าง ช่วยให้เราเข้าใจร่างกายตัวเองมากขึ้น และปรับการใช้ชีวิตเพื่อรักษาสุขภาพเส้นเลือดได้อย่างถูกวิธี สุดท้ายแล้ว การกินดี ออกกำลังกาย และพักผ่อนให้พอ คือกุญแจที่ทำให้ถนนในร่างกายของเรายังโล่งและแข็งแรงไปอีกนาน
อ่านต่อบทความอื่นๆ คลิกที่นี่ >>